Khám phá cà phê Ecuador: Từ xuất xứ đến hương vị đặc trưng

Cà phê Ecuador là một sản phẩm cà phê nổi tiếng được sản xuất tại đất nước Ecuador, nằm ở khu vực Nam Mỹ. Hương vị cà phê Ecuador có chút chua, pha với chút ngọt và chút đắng được nuôi dưỡng bởi dãy núi Andes trù phú tại thung lũng Intag phía Bắc Ecuador; hay vị chua, ngọt êm dịu, tinh tế của những hạt cà phê được trồng tại nơi quần đảo Galapagos mát mẻ. Hãy cùng TineCafe tìm hiểu kĩ hơn về loại cà phê đặc biệt này nhé!

Cà phê Ecuador là gì?

Hồ sơ quốc gia

Ecuador là một trong những đất nước vô cùng đặc biệt với đường xích đạo chạy ngang qua 256.370 km2 lãnh thổ quốc gia. Đây là một trong những nguyên nhân chính làm cho khí hậu tại đất nước này đa dạng, phong phú với nhiều kiểu khí hậu và nhiều loại địa hình khác nhau. Phía đông Ecuador tiếp giáp với khu vực ven biển Thái Bình Dương với các vùng hải đảo thời tiết ấm áp, dễ chịu, tạo nên các đồng bằng tươi tốt, màu mỡ. Chạy dọc từ Bắc xuống Nam là vành đai cao nguyên với dãy núi Andes gồm những chuỗi núi liên tục dọc theo bờ biển phía tây Nam Mỹ. Sang đến phía Đông là các khu rừng nhiệt đới Amazon chiếm gần một nửa diện tích lãnh thổ. Tất cả góp phần tạo nên một đất nước Ecuador xinh đẹp với 05 tầng khí hậu: ấm áp, ôn đới, lạnh, paramo và sông băng. Mỗi tầng lại có các thảm thực vật, động vật và điều kiện thời tiết khác nhau từ đó hình thành lên một hệ sinh thái phong phú.

Đây chính là tiền đề hoàn hảo cho sự phát triển mạnh mẽ của cây cà phê trên đất nước này. Hệ sinh thái Ecuador làm cho cây cà phê được phát triển một cách tự nhiên. Cây cà phê sẽ được nuôi lớn, diệt trừ sâu bệnh từ chính những yếu tố cấu thành hệ sinh thái này. Từ đó, người nông dân giảm thiểu được sức lao động và không bị phụ thuộc vào các chất hóa học trong quá trình hình thành phát triển của cây cà phê.

Hồ sơ cà phê

Cà phê ở Ecuador phát triển mạnh mẽ tại các khu vực: Carchi, El Oro, Loja, Galápagos, Manabí, Pichincha, Zamora-Chichipe với các giống phổ biến là: Bourbon, Typica, Caturra, Sidra. Với những đặc điểm riêng biệt, cà phê được trồng quanh năm và thâm canh với những loại cây bản địa khác tùy từng khu vực khí hậu tại Ecuador. 

Thời gian tái canh điển hình của cà phê tại Ecuador là tháng 9 - tháng 10 hàng năm. Theo thống kê vào năm 2023, Ecuador là đất nước sản xuất cà phê đứng thứ 20 trên thế giới. Mặc dù cà phê tại Ecuador được trồng chủ yếu ở dãy Andes, nhưng không chỉ giới hạn ở vùng núi. Cụ thể, vùng Sierra tập trung vào sản xuất cà phê specialty bao gồm typica, caturra, bourbon, typica mejorado và cả SL-28. Khu vực Amazon và ven biển Thái Bình Dương được biết đến nhiều hơn với cà phê Robusta, đặc biệt là khu vực Los Rios, Santo Domingo de Los Tsachilas, Sucumbios và Orellana. Cà phê Arabica cũng tìm thấy ở vùng độ cao thấp như Manabi, trên bờ biển Ecuador và Morona Santiago ở Amazons.

Lịch sử phát triển của cà phê Ecuador

Cà phê được giới thiệu đầu tiên vào Ecuador vào thế kỷ thứ 18 thông qua các cây trồng nhập khẩu từ Cộng hòa Dominica. Tuy nhiên, ngành công nghiệp cà phê ở Ecuador chưa phát triển mạnh mẽ bởi trong thời kỳ này, Chính phủ dành sự ưu tiên nhiều hơn đối với các mặt hàng mang lại lợi ích kinh tế cao tại thời điểm đó như bông, cacao và cỏ lúa mì.

Giữa thế kỷ XIX, cà phê du nhập vào Ecuador và được trồng đầu tiên tại vùng Manabi - khu vực sản xuất dòng cà phê Arabica lớn nhất tại Ecuador với sản lượng chiếm khoảng gần một nửa sản lượng của cả nước. Thời điểm này, việc ngành công nghiệp cacao gặp khó khăn sâu bệnh buộc Ecuador phải tìm ra một hướng đi mới, do đó, sự chú ý của Chính phủ đối với ngành cà phê ở Ecuador được gia tăng. Các vùng đất cà phê ở núi Ecuador, bao gồm các tỉnh như Pichincha, Imbabura và Loja, bắt đầu phát triển và trở thành trung tâm trồng cà phê chính của đất nước. Người nông dân đã khai thác đất đai ở những khu vực cao nguyên để trồng cà phê và sử dụng hệ thống vận chuyển thông qua các con đường thuỷ và xe lạng.

Sang đến thế kỷ XX, ngành cà phê Ecuador tiếp tục phát triển và chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng cao. Các vùng đất cà phê ở Ecuador có đặc điểm độc đáo với độ cao vùng trồng từ 500 - 2.000 mét so với mực nước biển. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của những giống cà phê tốt nhất, đặc biệt là Arabica.

Trong những năm gần đây, ngành cà phê Ecuador đã và đang trở thành một ngành công nghiệp quan trọng của đất nước, góp phần đáng kể vào nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Ecuador được biết đến với cà phê có hương vị đa dạng và phong phú, từ hương vị ngọt ngào đến hương vị trái cây đặc trưng cho mỗi vùng đất tạo ra chúng.

>> Tìm hiểu thêm những thông tin về cà phê nhập khẩu

Thiên nhiên và khí hậu ảnh hưởng đến cà phê Ecuador như thế nào?

Về cây cà phê

Thiên nhiên và khí hậu tại Ecuador đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cà phê độc đáo. Đất nước này nằm trong vùng cận xích đạo, với độ cao đa dạng từ biển đến dãy núi Andes. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho việc trồng nhiều loại cây cà phê, bao gồm cả cà phê Arabica và cà phê Robusta. Các cây cà phê ở Ecuador được trồng ở các độ cao khác nhau, và điều này ảnh hưởng đến hương vị và đặc tính của cà phê.

Về hương vị cà phê

Địa hình đa dạng: Ecuador nằm ở khu vực núi non Andes, với địa hình đa dạng từ núi cao đến vùng đồng bằng ven biển. Các vùng đất khác nhau, độ cao và khí hậu đa dạng tạo điều kiện lý tưởng cho việc trồng cà phê. Các khu vực trên đỉnh núi Ecuador thường có độ cao từ 1.000 đến 2.000 mét, tạo ra các điều kiện khí hậu mát mẻ và sương mù dày đặc, làm nổi bật hương vị và axit trong cà phê Arabica.

Đất: Do đất đai màu mỡ là tiền đề sẵn có tại Ecuador nên nông dân ở đây tuân thủ phương pháp trồng cà phê hữu cơ và bền vững. Họ sử dụng các phương pháp tự nhiên để nuôi dưỡng đất, không sử dụng hóa chất độc hại trong quá trình trồng và chế biến. Điều này góp phần tạo ra hương vị độc đáo và tự nhiên cho cà phê Ecuador.

Thời tiết, khí hậu: Đặc điểm nổi bất của khí hậu xích đạo, với lượng mưa dồi dào, phổ biến vào buổi chiều và ổn định ở mức trên 2.000 mm mỗi năm. Áp suất khí quyển luôn thấp và độ ẩm ướt cao. Do đó, Phương pháp chế biến cà phê đặc biệt như "Honey Process" và "Washed process" được sử dụng thay thế cho phương pháp sơ chế khô. Quy trình "honey process" giữ lại một phần của vỏ trái cây khi cà phê được sấy khô, tạo ra hương vị đặc trưng. Quy trình "washed process" loại bỏ hoàn toàn vỏ trái cây và tạo ra cà phê sạch và tinh khiết. Ưu điểm của phương pháp này là cho ra hạt cà phê có chất lượng đồng đều và tối đa được hương vị của hạt cà phê.

Quần xã sinh vật: Sự phát triển của hệ thống các rừng nhiệt đới cũng tạo nên một hệ sinh thái đa dạng tại Ecuador với môi trường thích hợp cho sự sinh trưởng của các loài động vật như ong, bướm - những động vật sẽ giúp ích cho quá trình thụ phấn, diệt sâu bệnh cho cây cà phê. Điều này giúp những cây cà phê được trồng tại Ecuador sinh trưởng một cách tự nhiên, hài hòa với môi trường sống. Nếu lợi dụng tốt điều này, người trồng cà phê sẽ ít phải phụ thuộc vào các chất hóa học với những rủi ro tiềm ẩn. Ngoài ra, một nghiên cứu khoa học tại Science Advance cũng cho rằng một trong những điều kiện cần thiết để tăng năng suất và phát triển nông nghiệp bền vững là đa dạng sinh học. Bởi đa dạng sinh học giúp cân bằng hệ sinh thái, vừa tạo ra lợi ích kinh tế, vừa bảo vệ môi trường, thúc đẩy sự phát triển của cà phê tại Ecuador.

Tuy chỉ mới được du nhập vào Ecuador từ đầu thế kỷ XIX, nhưng tới đầu thế kỷ XX, cà phê đã trở thành một trong những sản phẩm xuất khẩu hàng đầu tại Ecuador. Với nhiều kiểu địa hình, cà phê được trồng tại khắp cả nước và tại mỗi một vùng đất tại Ecuador lại mang những hương vị khác nhau, có thể kể đến như hương vị cà phê Arabica có chút chua, pha với chút ngọt và chút đắng được nuôi dưỡng bởi dãy núi Andes trù phú tại thung lũng Intag phía Bắc Ecuador; hay vị chua, ngọt êm dịu, tinh tế của những hạt cà phê được trồng tại nơi quần đảo Galapagos mát mẻ. Đi xa hơn đến các vùng núi lửa Chimborazo, chúng ta sẽ lại bắt gặp thêm một tầng hương cà phê phong phú với hương vị đặc trưng của khí hậu nơi đây. Bên cạnh đó, do những đặc trưng riêng biệt, cà phê tại Ecuador thường được trồng thâm canh với các loại cây bản địa khác. Điều này cũng góp phần không nhỏ cho sự đa dạng hương vị cà phê tại mỗi vùng đất khác nhau ở Ecuador.

Giá trị của hạt cà phê Ecuador

Cà phê Ecuador không chỉ mang lại giá trị hương vị độc đáo, mà còn đóng góp vào sự bền vững, tinh khiết, và kinh tế - xã hội của quốc gia.

• Giá trị trong hương vị độc đáo: Cà phê Ecuador nổi tiếng với hương vị độc đáo và phức tạp. Sự đa dạng về địa hình, giống cà phê và phương pháp chế biến tạo ra một loạt các hương vị, từ hương thơm hoa cỏ, hương trái cây tươi mát đến hương vị socola đậm đà và hạt cacao. Cà phê Ecuador thường có độ axit tương đối cao và hương vị tươi mới, làm say mê những người yêu cà phê trên toàn cầu.
• Giá trị về mặt Kinh tế - xã hội: Cà phê là một nguồn thu nhập quan trọng cho nhiều nông dân và cộng đồng tại Ecuador. Sản xuất cà phê tạo công ăn việc làm và đóng góp vào nền kinh tế địa phương. Ngoài ra, các hợp tác xã và tổ chức xã hội tại Ecuador cũng thúc đẩy các hoạt động xã hội như giáo dục, y tế và hạ tầng cơ sở thông qua các chương trình phát triển cộng đồng dựa trên ngành cà phê.

Các vùng trồng cà phê Ecuador

Tại Ecuador, cà phê được trồng dọc theo dãy núi Andes, quần đảo Galapagos và ven bờ biển hạ lưu sông Amazon. Với hệ sinh thái đa dạng của mình, Ecuador được đánh giá cao về tiềm năng trồng và khai thác cà phê, đặc biệt là 02 dòng cà phê Arabica và Robusta. Với những đặc điểm riêng biệt của mình, Arabica được trồng chủ yếu ở chân dãy núi Andes, trong khi Robusta phổ biến hơn ở các vùng núi phía Bắc Ecuador. Một số khu vực canh tác cà phê có thể kể đến là:

• Thung lũng Intag

Thung lũng Intag nằm ở vùng Bắc của Ecuador và nổi tiếng với cà phê Arabica chất lượng cao. Đây là một trong những khu vực trồng cà phê hàng đầu của đất nước này và thường được coi là một trong những nguồn cung cấp cà phê premium.

• Pacto

Pacto là một vùng cà phê ở vùng Andes của Ecuador. Cà phê từ Pacto thường có hương vị đặc biệt với độ cao và độ nhiệt độ lý tưởng cho việc trồng cà phê arabica.

Pacto nổi tiếng với những khối đường panela từ mía tươi được chế biến thủ công. Khu vực này chịu ảnh hưởng lớn từ ngành sản xuất cà phê, văn hóa Yumbo cổ đại và những công nhân cà phê vượt biên giới phía bắc từ Colombia để tìm việc làm. 

• Loja

Loja nằm ở phía Nam của Ecuador và là một trong những khu vực trồng cà phê quan trọng. Cà phê ở đây thường có hương vị tươi mát và axit tốt.

Người dân Ecuador cho rằng, cà phê được trồng tại Loja là loại ngon nhất cả nước. Đây là vùng chuyên trồng dòng cà phê Arabica. 

• Zamura

Đây là khu vực trồng cà phê lý tưởng theo phương thức truyền thống, bởi nó đáp ứng được phần lớn các điều kiện thích hợp cho việc trồng cà phê tại Ecuador như: nhiều nắng, mùa mưa nhiều, nhiệt độ vừa phải và độ cao lý tưởng 1000m. 

Cà phê từ Zaruma có hương vị đặc biệt, thường hòa quyện với hương thơm của biển và khí hậu nhiệt đới.

• Manabi

Đây là vùng đầu tiên trồng cà phê tại Ecuador. Người dân đã tạo ra các đồn điền, trang trại cà phê bằng nhiều phương thức chặt phá rừng địa phương dẫn đến việc nhiều trang trại ngày nay đang cố gắng triển khai theo hướng trồng lại cây cũng như trồng cà phê dưới bóng mát của cây bản địa.

• Orellana

Vùng đất này có hơn 4.000 đồn điền lớn nhỏ trồng cà phê Robusta - một dòng cà phê truyền thống được sử dụng trong các loại cà phê hòa tan và là một trong những thành phần của cà phê Espresso.

• Galapagos

Đây là khu vực khởi nguồn của loại cà phê Specialty bởi sự kết hợp giữa gió, dòng hải lưu và đất đai màu mỡ từ núi lửa đã tạo nên một loại cà phê tuyệt vời.

Cà phê Ecuador mang trong mình sự đa dạng và độc đáo, được tạo ra bởi sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người. Đây là điểm đặc biệt thu hút người yêu cà phê trên toàn thế giới và giúp đất nước này duy trì vị thế quan trọng trong ngành cà phê quốc tế.

Trên đây là toàn bộ những thông tin về hệ sinh thái Ecuador - nơi ươm mầm hương vị độc đáo của cà phê. Hy vọng rằng, bài viết này của Tinecafe có thể giải đáp cho các bạn những thắc mắc về hạt cà phê Ecuador. Từ đó, có thêm thông tin về một loại cà phê đặc trưng. Sau đó, có thể đưa ra sự lựa chọn phù hợp cho công việc kinh doanh của mình, cũng như nhu cầu thưởng thức cá nhân.